Yazar: merhaba değerli okurlarım.
bu yazımda sizlere veritabanı nedir, veritabanı türleri nelerdir, popüler veritabanları gibi tüm veritabanı ile ilgilis oruların cevabını vermek amacıyla bu yazıyı yazmak istedim.
web programlama, bilgisayar programlama ile çalışıyorsanız veritabanını duymuşsunuzdur. bu yazıda genel olarak veritabanının tüm özelliklerinden detaylıca bahsedilecektir.
bu yazımı okuyarak sizlerde veritabanı hakkında temel bilgileri edinebilir ve web programlamaya başlarken veritabanı kavramı nedir sorusuna geniş açıda cevap bulmuş olursunuz.
sözü daha fazla uzatmadan bu önemli konuya başlamak istiyorum.
veritabanı nedir:
genellikle elektronik olarak bir bilgisayar sisteminde depolanan yapılandırılmış bilgi veya veriden oluşan düzenli bir koliksiyona verilen isimdir. Veritabanı genellikle bir veritabanı yönetim sistemi (DBMS) ile kontrol edilir. Veri ve DBMS ve aynı zamanda bunlarla ilişkili uygulama yazılımları bir araya getirildiğinde sıklıkla yalnızca veritabanı olarak kısaltılan veritabanı sistemi olarak ifade edilmektedir.
Yapılandırılmış Sorgu Dili (SQL) Nedir?
SQL, veriyi sorgulamak, manipüle etmek ve tanımlamak ve aynı zamanda erişim kontrolü sağlamak üzere neredeyse tüm ilişkisel veritabanlarında kullanılan bir programlama dilidir. SQL ilk olarak 1970’li yıllarda Oracle’ın büyük katkıları ile IBM’de geliştirilmiş ve daha sonra SQL ANSI standardı uygulanmış ve SQL IBM, Oracle ve Microsoft gibi şirketlerden pek çok uzantının temelini atmıştır. SQL günümüzde oldukça yaygın bir şekilde kullanılsa da yeni programlama dilleri geliştirilmektedir.
veritabanı tarihçesi
Veritabanları, 1960’lı yılların başlarında ortaya çıkmalarından bu yana radikal bir evrim sürecinden geçmiştir. Hiyerarşik veritabanı gibi navigasyonel veritabanları (ağaç benzeri bir modeli temel alır ve yalnızca bir kaynaktan çoklu alıcıya doğru ilişkiye olanak sağlar) ve ağ veritabanı (çoklu ilişkilere olanak sağlayan daha esnek bir model), veriyi depolamak ve manipüle etmek üzere kullanılan orijinal sistemlerdi. Bu ilk sistemler kolay olsa da esnekti. 1980’li yıllarda ilişkisel veritabanları popüler oldu ve ardından 1990’lı yıllarda nesne odaklı veritabanları ortaya çıktı. Daha yakın bir zamanda ise, internetin büyümesine ve yapılandırılmamış verinin daha hızlı bir şekilde işlenmesine duyulan ihtiyaca yanıt olarak NoSQL veritabanları kullanılmaya başlandı. Günümüzde ise bulut veritabanları ve kendi kendini yöneten veritabanları veri toplama, depolama, yönetme ve kullanma konusunda çığır açıyor.
Veritabanı ve Elektronik Tablo Arasındaki Farklar Nelerdir?
Hem veritabanları hem elektronik tablolar (ör. Microsoft Excel) bilgi depolamak için uygun yöntemlerdir. Aralarındaki temel farklar şu şekilde sıralanabilir:
?Veri toplama ve manipüle etme yöntemi
?Veriye erişebilen kişiler
?Depolanabilecek veri miktarı
Elektronik tablolar orijinal olarak tek kullanıcı için tasarlanmış olup özellikleri bu amacı yansıtmaktadır. Muazzam düzeyde karmaşık veri manipülasyonuna ihtiyaç duymayan tek veya az sayıda kullanıcı için harika bir seçenektir. Diğer yandan veritabanları ise çok daha yüksek miktarda, kimi zaman devasa miktarlarda bilgi koleksiyonlarını barındırmak üzere tasarlanmıştır. Veritabanları, oldukça karmaşık bir mantık ve dil kullanımıyla aynı anda birden fazla kullanıcının hızlı ve güvenli bir şekilde veriye erişmesine ve veri sorgulamasına olanak sağlar.
Veritabanı Türleri
Çok sayıda farklı veritabanı türü bulunur. Belirli bir organizasyon için ideal veritabanı, organizasyonun veriyi nasıl kullanmayı amaçladığına bağlı olarak değişiklik gösterir.
?İlişkisel veritabanları. İlişkisel veritabanları 1980’li yılların sonlarında piyasada hakimiyet kazandı. İlişkisel veritabanındaki öğeler, sütunlar ve satırlardan oluşan bir tablo kümesi şeklinde organiza edilir. İlişkisel veritabanı teknolojisi, yapılandırılmış bilgilere en verimli ve esnek şekilde erişme olanağını sağlar.
?Nesne odaklı veritabanları. Nesne odaklı bir veritabanındaki bilgiler, tıpkı nesne odaklı programlamada olduğu gibi nesneler biçiminde temsil edilir.
?Dağıtılmış veritabanları. Dağıtılmış veritabanı, farklı yerlerde bulunan iki veya daha fazla dosyadan oluşur. Veritabanı, farklı ağlara yayılan ya da aynı fiziksel konumda yer alan birden fazla bilgisayarda depolanabilir.
?Veri ambarları. Merkezi bir veri havuzu olan veri ambarı, özel olarak hızlı sorgulama ve analiz amaçlarıyla tasarlanmış bir veritabanı türüdür.
?NoSQL veritabanları. NoSQL veya ilişkisel olmayan bir veritabanı, yapılandırılmamış ve yarı yapılandırılmış verinin depolanmasına ve manipüle edilmesine olanak sağlar (veritabanına eklenen tüm verinin nasıl oluşturulması gerektiğini tanımlayan ilişkisel veritabanının zıttıdır). NoSQL veritabanları, web uygulama yazılımlarının daha yaygın ve daha karmaşık hale gelmesi ile birlikte popülerlik kazandı.
?Grafik veritabanları. Grafik veritabanı, veriyi birimler ve birimler arasındaki ilişkiler açısından depolar.
?OLTP veritabanları. OLTP veritabanı, birden fazla kullanıcı tarafından çok sayıda işlemin gerçekleştirilmesi için tasarlanmış hızlı ve analitik bir veritabanıdır.
Günümüzde onlarca veritabanı türü kullanılmaktadır. Daha az yaygın olan diğer veritabanları bilimsel, finansal ya da diğer işlevlere özel olarak tasarlanmıştır. Farklı veritabanı türlerine ek olarak, bulut ve otomasyon gibi radikal ilerlemeler ve teknoloji geliştirme yaklaşımlarındaki değişiklikler veritabanlarının rotasını yepyeni yerlere çeviriyor. En yeni veritabanlarından bazıları şu şekilde sıralanabilir:
?Açık kaynak veritabanları. Açık kaynak veritabanı sistemi, kaynak kodu açık kaynak olan bir sistemdir. Bu tür veritabanları SQL veya NoSQL veritabanları olabilir.
?Bulut veritabanları. Bulut veritabanı, yapılandırılmış veya yapılandırılmamış veriden oluşan bir koleksiyon olup özel, genel ya da hibrit bulut bilişim platformunda yer alır. İki tür bulut veritabanı modeli bulunur: geleneksel ve servis olarak veritabanı (DBaaS). DBaaS sayesinde yönetim görevleri ve bakım işlemleri servis sağlayıcı tarafından gerçekleştirilir.
?Çoklu model veritabanı. Çoklu model veritabanları, farklı veritabanı türlerini tek bir entegre arka uçta buluşturur. Buna göre çeşitli veri türlerini içerebilirler.
?Belge/JSON veritabanı. Belge odaklı bilgilerin depolanması, alınması ve yönetilmesi için tasarlanan belge veritabanları, veriyi satırlar ve sütunlar yerine JSON biçiminde depolamak için modern bir yöntem sunar.
?Kendi kendini yöneten veritabanları. En yeni ve en ezber bozan veritabanı türü, kendi kendini yöneten veritabanları (aynı zamanda otonom veritabanları olarak bilinir), geleneksel olarak veritabanı yöneticileri tarafından gerçekleştirilen ince ayar, güvenlik, yedekleme, güncelleme ve diğer rutin yönetim görevlerini otomatikleştirmek üzere makine öğreniminden yararlanan bulut tabanlı çözümlerdir.
Veritabanı Yönetim Sistemi Nedir?
Veritabanları tipik olarak veritabanı yönetim sistemi (DBMS) olarak bilinen kapsamlı bir veritabanı yazılım programını gerektirir. DBMS, veritabanı ve son kullanıcıları ya da programlar arasında bir arayüz işlevi görerek kullanıcıların bilgilerin nasıl organize ve optimize edildiğini yönetmesine, bilgileri almasına ve güncellemesine olanak sağlar. DBMS aynı zamanda veritabanlarına ilişkin gözetim ve kontrol faaliyetlerini kolaylaştırarak performans izleme, ince ayar ve yedekleme ve kurtarma gibi çeşitli yönetim operasyonlarının gerçekleştirilebilmesini sağlar.
Popüler veritabanı yazılımlarına ya da DBMS’lere MySQL, Microsoft Access, Microsoft SQL Server, FileMaker Pro, Oracle Database ve dBASE örnek olarak gösterilebilir.
MySQL Database Nedir?
MySQL, SQL tabanlı bir açık kaynak ilişkisel veritabanı yönetim sistemidir. Web uygulamaları için tasarlanmış ve optimize edilmiştir ve tüm platformlarda çalıştırılabilir. İnternet ile yeni ve farklı gereksinimlerin ortaya çıkmasıyla birlikte MySQL, web geliştiricileri ve web tabanlı uygulama yazılımları için tercih edilen seçenek haline geldi. Milyonlarca sorguyu ve binlerce işlemi gerçekleştirmek üzere tasarlandığından MySQL, çoklu para transferlerini yönetmesi gereken e-ticaret işletmeleri için popüler bir tercih haline geldi. Talep üzerine esneklik, MySQL’in temel özelliğidir.
MySQL Airbnb, Uber, LinkedIn, Facebook, Twitter ve YouTube gibi dünya genelindeki başlıca web sitelerinin ve web tabanlı uygulama yazılımlarının ardındaki DBMS çözümüdür.
iş Performansını ve Karar Alma Sürecini İyileştirmek için Veritabanlarının Kullanımı
Internet of Things ile elde edilen devasa veri koleksiyonlarının dünya genelinde yaşamlar ve sektörler üzerinde yarattığı dönüşümle günümüz işletmeleri her zamankinden daha fazla veriye erişebiliyor. Yüzünü geleceğe dönen organizasyonlar, birden fazla sistemden elde edilen yüksek hacimlerde veriyi analiz etmek üzere temel veri depolamanın ve temel işlemlerin ötesine geçmek için artık veritabanlarından yararlanabilir. Organizasyonlar, veritabanı ve diğer bilişim ve iş zekası araçlarından yararlanarak daha verimli şekilde çalışmak, daha iyi bir karar alma sürecini mümkün kılmak ve daha çevik ve ölçeklenebilir hale gelmek üzere topladıkları veriden yararlanabilir.
Kendi kendini yöneten veritabanı, bu özellikleri önemli ölçüde artırmaya hazırdır. Kendi kendini yöneten veritabanları maliyetli ve zaman alan manuel süreçleri otomatikleştirdiklerinden, kullanıcıların veri konusunda daha proaktif olmasına olanak sağlar. Kullanıcılar, veritabanlarını oluşturma ve kullanma konusunda doğrudan yetki sahibi olmalarıyla hem kontrol ve otonomi kazanıp hem de önemli güvenlik standartlarını koruyabilir.
Veritabanı Zorlukları
Günümüzün büyük kurum veritabanları genellikle çok karmaşık sorguları destekleyebiliyor ve bu sorgulara neredeyse anında yanıt vermeleri bekleniyor. Sonuç olarak veritabanı yöneticileri sürekli olarak performansı iyileştirmelerine yardımcı olacak çeşitli yöntemleri denemek durumunda kalıyor. Karşı karşıya kaldıkları yaygın zorlukların bazıları şu şekilde sıralanabilir:
?Veri hacmindeki önemli artışları özümseme. Sensörlerden, bağlantı halindeki makinelerden ve onlarca diğer kaynaklardan gelen veri patlaması veritabanı yöneticilerinin şirketlerinin veriyi verimli bir şekilde yönetmek ve organize etmek üzere sürekli olarak mücadele etmesini gerektiriyor.
?Veri güvenliğini sağlama. Günümüzde her yerde veri ihlali yaşanıyor ve hacker’lar daha yaratıcı hale geliyor. Veri güvenliğinin garanti altına alınması ve aynı zamanda kullanıcıların veriye kolayca erişebilmesi, her zamankinden daha önemli.
?Talebe ayak uydurmak. Günümüzün hızlı değişen iş ortamında şirketlerin, karar alma süreçlerini zamanında desteklemek ve yeni fırsatlardan yararlanmak için veriye gerçek zamanlı olarak erişebilmesi gereklidir.
?Veritabanı ve altyapı yönetimi ve bakımı. Veritabanı yöneticileri, sürekli olarak sorunlar açısından veritabanını izlemeli, önleyici bakım işlemleri gerçekleştirmeli ve yazılım yükseltmeleri ve yamaları uygulamalıdır. Veritabanları daha karmaşık hale geldiğinden ve veri hacimleri arttığından şirketler veritabanlarını izlemek ve ince ayarları uygulamak üzere ek yetenekleri işe alma maliyetleri ile karşı karşıya.
?Ölçeklenebilirlik sınırlarını kaldırma. İşletme, ayakta kalmak istiyorsa büyümelidir ve onunla birlikte veri yönetimi çözümleri de büyümelidir. Ancak veritabanı yöneticilerinin şirketin ne kadar kapasiteye ihtiyaç duyacağını tahmin etmesi oldukça zordur; bilhassa şirket içi veritabanları ile daha da zordur.
Tüm bu zorlukların üstesinden gelinmesi zaman alır ve bu durum, veritabanı yöneticilerinin daha stratejik işlevleri gerçekleştirmesini engelleyebilir.
Kendi kendini yöneten veritabanları, geleceğin kasırgasıdır; hiçbir zorluğu ile uğraşmadan en iyi veritabanı teknolojisinden yararlanmak isteyen organizasyonlar için cazip bir olasılık sunar.
Kendi kendini yöneten veritabanları; ince ayar, güvenlik, yedekleme, güncelleme ve diğer rutin yönetim görevleri gibi veritabanlarını yönetmek için gereken pek çok rutin görevi otomatikleştirmek üzere makine öğreniminden ve bulut tabanlı teknolojiden yararlanır.
Bu el oyalayan görevlerin otomatikleştirilmesiyle veritabanı yöneticileri, daha stratejik çalışmalar gerçekleştirmek üzere zaman ayırabilir.
Kendi kendini yöneten veritabanlarının kendi kendini yönetme, kendi kendine güvenlik sağlama ve kendi kendini onarma özellikleri şirketlerin veriye ilişkin güvenlik ve yönetim faaliyetlerini gerçekleştirme yöntemlerinde devrim yaratarak performans avantajları, daha düşük maliyet ve iyileştirilmiş güvenlik olanaklarını sunmaya hazırdır.
veritabanları ile ilgili soru ve sorunlarınızı yazımın altına yorum yazarak bana iletebilirsiniz.
iyi bloglamalar herkese.
Bir önceki yazımız olan ftp nedir, ne işe yarar başlıklı makalemizde ftp ne işe yarar, ftp nedir ve ftp temel bilgileri hakkında bilgiler verilmektedir.